"Elke poging om duidelijkheid te verkrijgen is vakkundig de nek omgedraaid"

26-04-2014

Onder de titel " De advocate, de ambtenaar en het complot" bracht Trouw op 24 april in het katern De Verdieping een uitgebreid interview met Adèle van der Plas, advocaat van de tot levenslang veroordeelde Koerd Hüseyin Baybasin én van twee Turkse mannen die in hun jeugd het slachtoffer zijn geworden van seksueel misbruik en verkrachting.

Baybasin was in Nederland mede-oprichter van het Koerdische parlement in ballingschap, en zegt slachtoffer te zijn van een complot tussen de Turkse en de Nederlandse overheid. Een belangrijke rol hierin zou zijn weggelegd voor Joris Demmink, die van 2002 tot eind 2012, de hoogste ambtenaar was op het ministerie van justitie. De Turken zouden Demmink hebben gechanteerd en hebben gedreigd zijn seksuele escapades met jongens tijdens dienstreizen naar hun land naar buiten te brengen. Om dit te voorkomen zou Demmink het strafproces tegen Baybasin hebben beïnvloedt om deze tot levenslang veroordeeld te krijgen.

Osman B. en Mustafa Y., die Van der Plas ook bijstaat, zeggen door Demmink in Turkije te zijn verkracht toen zij veertien en twaalf jaar oud waren: zij zijn dus in feite het 'chantagemateriaal' waardoor Baybasin levenslang in de cel terechtkwam. In september 2008 en mei 2010 deden de twee voor het eerst (tevergeefs) aangifte bij het Landelijk Parket in Rotterdam. Mustafa Y. werd na zijn eerste aangifte in Turkije ernstig mishandeld en onder druk gezet om zijn verklaring in te trekken. Lange tijd weigerde het Openbaar Ministerie (OM) op grond van hun aangifte actie te ondernemen. Begin dit jaar echter dwong het gerechtshof het OM echter alsnog strafrechtelijk onderzoek in te stellen omdat er wel degelijk voldoende aanwijzingen zijn om dit te rechtvaardigen. Het OM kon niet anders dan met lange tanden aan het werk gaan (en heeft daar een jaar voor uitgetrokken).

In het interview met Trouw-journalist Adri Vermaat vertelt Van der Plas hoe ze in het proces van haar cliënt Baybasin op Demmink stuitte: "Ik verwachtte destijds vrijspraak voor mijn cliënt, maar hij kreeg levenslang. Die uitspraak trof mij letterlijk met fysieke pijn in de hartstreek. Niet eerder had ik zoiets meegemaakt. Dit kan toch niet in ons land, was mijn eerste gedachte. Vanaf dat moment zijn we keihard verder gegaan, tot op regeringsniveau in Turkije. Hoewel we nog steeds moeten afwachten, hebben deze contacten ons geholpen. Zo kwamen we bij meneer Demmink uit."

Verder gaat ze in op de telefoontaps die doorslaggevend waren bij de veroordeling van Baybasin. Vermaat constateert in het stuk dat wetenschapsfilosoof Ton Derksen de lezing van Van der Plas en Baybasin bevestigt dat er met de taps gerotzooid en gemanipuleerd is. In zijn boek 'Verknipt bewijs' (verschijnt in mei) noemt Derksen de zaak Baybasin zelfs 'een van de grofste gerechtelijke dwalingen tot nu toe'. "Derksen bestudeerde en beluisterde de rond zesduizend afgetapte telefoongesprekken in het gezamenlijke onderzoek van de Turkse en Nederlandse justitie en politie en concludeert dat er flink mee is gerommeld. Vertalingen zouden op cruciale onderdelen onjuist zijn en er zou ook anderszins, met knip- en plakwerk, mee gemanipuleerd zijn, zegt Derksen die eerder een opzienbarend boek schreef dat tot herziening leidde in de moordzaak van verpleegster Lucia de Berk," schrijft Vermaat.

Van der Plas zegt dat het er haar om gaat "dat elke poging om duidelijkheid in deze zaak te verkrijgen vakkundig de nek is omgedraaid, en schetst parallellen met het uit 1998 daterende Rolodex-onderzoek naar ontucht met jonge jongens door hooggeplaatsten waarin volgens diverse getuigenverklaringen onder ede Demmink óók in beeld was. Dit onderzoek werd volgens enkele direct betrokken politie- en justitiefunctionarissen van bovenaf gesaboteerd, waardoor de zaak stukliep. "Net als in het Rolodex-onderzoek zie ik in de zaak-Baybasin dat systematisch is verzuimd onderzoek te doen. In Rolodex zie je dat de huidige staatssecretaris Fred Teeven in 2007 al sprak van misbruik door hooggeplaatste justitieambtenaren. Dat is één. Toenmalig hoofdofficier van justitie Vrakking zegt hetzelfde, evenals de oud-politiemannen De Koter en Broersma. Dat zijn er nog drie. Ik vind dat minister Opstelten en het parlement moeten zeggen: 'Dit moet onmiddellijk tot op de bodem worden uitgezocht'. Dit kan niet in een rechtsstaat. We hebben recht op een intelligent antwoord van de minister. Dat blijft uit. Zo lijkt het alsof hij iets of iemand wil beschermen, iets wil afdekken," zegt Van der Plas die zich kwaad maakt over de passiviteit van de politiek en de lukrake ontkenningen van de minister van Veiligheid en Justitie.

Van der Plas vindt dat al bij de eerste geruchten over mogelijk misbruik door Demmink, aan het einde van de vorige eeuw, onderzoek had moeten plaatsvinden. Dat dit achterwege bleef is de bron van alle kwaad, is haar overtuiging. De topambtenaar had macht en invloed, zoals ook de kort geleden door Rolodex in opspraak geraakte, toenmalige hoofdofficieren Hans Holthuis, Henk Wooldrik en Jan Wolter Wabeke dat hadden. "IHet gaat in alle gevallen om chantabele posities. Ik heb wel de indruk dat ze elkaar via chantagepraktijken nog in de klauw hebben. De een hoeft maar even gebeld te worden om de ander te beschermen. Hans Holthuis bijvoorbeeld is nu ook opgedoken in de Baybasin-zaak als één van de contacten met Turkije. En waar zitten er nog meer? We moeten hopen dat het maar een klein groepje is geweest."

‹‹ Naar het overzicht

Reageer